birfonksiyon olsun. A nın her eleman olduğundan tanım kümesi ¿ ¾ ½ ¯ ® ­ 3 5 1, 1 A olacaktır. Fonksiyon Sayısı A ve B kümeleri verildiğinde, s(A) m ve s(B) n ise A dan B ye tanımlanabilecek fonksiyon sayısı m n dir.. Örnek: A ^ a,b,c ` ve B ^ 1,2 ` durumda f fonksiyonu kümeleri üzerinden tanımlanabilecek fonksiyon Momentüreten fonksiyon . Moment üreten fonksiyon, ortalama, standart sapma ve varyans vb. içeren rastgele değişkenin anlarını üreten çok önemli bir fonksiyondur, bu nedenle sadece moment üreten fonksiyon yardımıyla, temel momentlerin yanı sıra daha yüksek momentleri de bulabiliriz, Bu yazıda biz Farklı kesikli ve sürekli rasgele değişkenler için moment üreten Eşitsizlikler çözümlü sorular Lise matematik 10. sınıf müfredatında yer alan eşitsizlikler konusu ile ilgili, ekol hoca tarafından hazırlanmış soru çözümleri videosunu izleyebilirsiniz. Konuyla ilgili aklınıza takılan yerler varsa eşitsizlikler konu anlatımı ders videosunu izlemenizi tavsiye ederiz. Sınıf Fonksiyon Çözümlü Sorular ÖRNEK 1 :A= {1,2,3}, B={1,3,5,7}kümeleri veriliyor. A dan B ye tanımlanan aşağıdaki bağıntılardan hangisi fonksiyon değildir? this(bu), kullanıldığı yere ve fonksiyonun çağırılma şekline göre farklı değer içerir. Örneğin sınıf olarak tanımlanmayan fonksiyonların içinde veya dışında kullanılan this, global nesneyi işaret eder (global nesnenin referansıdır). Global nesne, web sayfaları içinde kullanılan JavaScript için window nesnesidir. f (A) = {3,1,2,-1} olur. Soru: Tanım kümesi A, görüntü kümesi de B olan aşağıdaki fonksiyonlar için B = { – 1, 3, 4 } olduğuna göre her bir fonksiyon için A kümesini bulunuz. a. f ( x ) = x + 2. b. k ( x ) = (x + 1)/3. c. h ( x ) = 1/ (x + 1) d. p ( x ) = (x + 1)/ (x-1) Cevap: a seçeneği için. tfC9. KONU ANLATIMI Soru Seviyesi K = Kolay O = Orta Z = Zor Konu Alt Başlık Soru Sayısı Zorluk Derecesi Konu Dökümanı Konu Anlatımı 1 Fonksiyonlar – 1 Fonksiyonlara Giriş 63 K–O-Z Tıkla Tıkla 2 Fonksiyonlar – 2 Fonksiyon Çeşitleri 44 K–O-Z Tıkla Tıkla 3 Fonksiyonlar – 3 Ters Fonksiyon 44 K–O-Z Tıkla Tıkla 4 Fonksiyonlar – 4 Bileşke Fonksiyon ve Grafik Soruları 47 K–O-Z Tıkla Tıkla Dikkat !!! Aşağıdaki tüm kolay seviye ve orta seviye testlerde konulara göre soru dağılımları şu şekildedir 1. 2. ve 3. sayfalar 18 Soru Fonksiyonlara Giriş FONKSİYONLAR 1 4. ve 5. sayfalar 12 Soru Fonksiyon Çeşitleri FONKSİYONLAR 2 6. ve 7. sayfalar 12 Soru Ters Fonksiyon FONKSİYONLAR 3 8. ve 9. sayfalar 12 Soru Fonksiyonlarda Bileşke İşlemi FONKSİYONLAR 4 KONU İLE İLGİLİ TESTLER Konu Alt Başlık Soru Sayısı Zorluk Derecesi Test Çözüm Videoları 1 Fonksiyonlar Genel Test 55 Kolay Tıkla Tıkla 2 Fonksiyonlar Genel Test 55 Kolay Tıkla Tıkla 3 Fonksiyonlar Genel Test 55 Kolay Tıkla Tıkla 4 Fonksiyonlar Genel Test 55 Orta Tıkla Tıkla 5 Fonksiyonlar Genel Test 55 Orta Tıkla Tıkla 6 Fonksiyonlar Genel Test 55 Orta Tıkla Tıkla 7 Fonksiyonlar Genel Test 24 Zor Tıkla Tıkla 8 Fonksiyonlar Genel Test 24 Zor Tıkla Tıkla 9 Fonksiyonlar Genel Test 24 Zor Tıkla Tıkla İstediğiniz test için tablo da sağ tarafta ” Test “ başlığının altında ki ” Tıkla “ yazılı yere tıklayınız. Testin çözümleri için tablo da sağ tarafta ” Çözüm ” başlığının altında ki ” Tıkla “ yazılı yere tıklayınız. ve olmak üzere, A dan B ye bir b bağıntısı verilmiş olsun. A nın her elemanı B nin elemanlarıyla en az bir kez ve en çok bir kez eşleniyorsa bu bağıntıya fonksiyon denir. olmak üzere, A dan B ye bir f fonksiyonu biçiminde gösterilir. A ya fonksiyonun tanım kümesi, B ye de değer kümesi denir. Yukarıda A dan B ye tanımlanan f fonksiyonu f = {a, 1, b, 2, c, 3, d, 2} * Her fonksiyon bir bağıntıdır. Fakat her bağıntı fonksiyon olmayabilir. * Görüntü kümesi değer kümesinin alt kümesidir. * sA = m ve sB = n olmak üzere, i A dan B ye nm tane fonksiyon tanımlanabilir. ii B den A ya mn tane fonksiyon tanımlanabilir. iii A dan B ye tanımlanabilen fonksiyon olmayan bağıntıların sayısı dir. * Grafiği verilen bir bağıntının fonksiyon olup olmadığını anlamak için, y eksenine paralel doğrular çizilir. Bu doğrular fonksiyonun belirttiği eğride en az bir ve en çok bir noktayı kesiyorsa verilen bağıntı x ten y ye bir fonksiyondur. B. FONKSİYONLARDA İŞLEMLER Bir fonksiyonda farklı elemanların görüntüleri de farklıysa fonksiyon bire birdir. Görüntü kümesi değer kümesine eşit olan fonksiyonlara örten fonksiyon denir. * f A B fA = B ise, f örtendir. * sA = m olmak üzere, A dan A ya tanımlanabilen bire bir örten fonksiyonların sayısı, m! = m . m – 1 . m – 2 . ... . 3 . 2 . 1 dir. Örten olmayan fonksiyona içine fonksiyon denir. * İçine fonksiyonun değer kümesinde eşlenmemiş eleman vardır. * sA = m olmak üzere, A dan A ya tanımlanabilen içine fonksiyonların sayısı dir. 4. Birim Etkisiz Fonksiyon Her elemanı kendisine eşleyen fonksiyona birim fonksiyon denir. ise, f birim etkisiz fonksiyondur. Birim fonksiyon genellikle I ile gösterilir. Tanım kümesindeki bütün elemanları değer küme-sindeki bir elemana eşleyen fonksiyona sabit fonksiyon denir. ise, f sabit fonksiyondur. * sA = m, sB = n olmak üzere, A dan B ye n tane sabit fonksiyon tanımlanabilir. f–x = fx ise, f fonksiyonu çift fonksiyondur. f–x = –fx ise, f fonksiyonu tek fonksiyondur. * Çift fonksiyonların grafikleri y eksenine göre simetriktir. * Tek fonksiyonların grafikleri orijine göre simetriktir. Her x A için fx = gx ise, f fonksiyonu g fonksiyonuna eşittir. f A A olmak üzere, f fonksiyonu bire bir ve örten ise, f fonksiyonuna permütasyon fonksiyon denir. A = {a, b, c} olmak üzere, f A A f = {a, b, b, c, c, a} fonksiyonu permütasyon fonksiyon olup f A B, f = { x, y x A , y B } bire bir ve örten fonksiyon olmak üzere, y = fx ise, x = y dir. Ayrıca, f -1 -1 = f dir. * f -1 -1 = f dir. Ancak, f -1x-1 fx tir. * f fonksiyonu bire bir ve örten değilse, f-1 fonksiyon değildir. * f A B ise, B A olduğu için, f nin tanım kümesi, f -1 in değer kümesidir. f nin değer kümesi de, f -1 in tanım kümesidir. * fa = b ise, b = a dır. f -1b = a ise, fa = b dir. * y = fx fonksiyonunun grafiği ile y = f -1x in grafiği y = x doğrusuna göre birbirinin simetriğidir. f A B, g B C fonksiyonları tanımlansın. f ve g yi kullanarak A kümesinin elemanlarını C kümesinin elemanlarına eşleyen fonksiyona g ile f nin bileşke fonksiyonu denir. * gofx = g[fx] tir. *** Bileşke işleminin değişme özeliği yoktur. Bu durumda, fog gof dir. Bazı fonksiyonlar için fog = gof olabilir. Ancak bu “fonksiyonlarda değişme özeliği yoktur.” gerçeğini değiştirmez. * Fonksiyonlarda bileşke işleminin birleşme özeliği vardır. Bu durumda fogoh = fogoh = fogoh olur. * I birim fonksiyon olmak üzere, f -1of = fof -1 = I birim fonsiyon dur. yani fx = x * f, g ve h fonksiyonları bire bir ve örten olmak üzere, fogoh -1 = h -1og -1of -1 dir. ise, fx = hog -1x dir. ise, gx = f -1ohx tir. Bir fonksiyonun elemanlarına analitik düzlemde karşılık gelen noktaların kümesine bu fonksiyonun grafiği denir. a, b f olduğundan fa = b dir. Ayrıca, f -1b = a dır. Yukarıdaki y = fx fonksiyonunun grafiğine göre, f–3 = 3 f–2 = 1 f–1 = 2 f0 = 2 f1 = 1 f2 = 0 f3 = 2 f4 = 1 f5 = 0 dır. ÇÖZÜMLÜ SORULAR SORU fA→R , fx=2x+3 ve A={-1,0,1,2,3} olduğuna göre fA görüntü kümesi nedir? Çözüm fx=2x+3 olduğundan bize sorulan fA=2A+3 budur. x=-1 için f-1 =2.-1+3 = 1 x=0 için f0 = 2.0+3 = 3 x=1 için f1 = 2.1+3 = 5 x=2 için f2 = 2.2+3 = 7 x=3 için f3 = 2.3+3 = 9 Buradan görüntü kümesi ; fA={1,3,5,7,9} bulunur. SORU fx=3x ise f2x+3 fonksiyonunun fx türünden eşiti nedir ? Çözüm f2x+3 fonksiyonunda x gördüğümüz yere 2x+3 yazalım. Yani ; fx = 3x f2x+3 = 32x+3 olur. Burdan üslü ifadeyi düzenleyelim f2x+3= =3x Sorunun başında fx=3x olduğu verilmiş buna göre f2x+3=3x = fx Düzenlersek f2x+3 = veya f2x+3 = SORU a+b-3x2 - a-1x + c+4 fonksiyonu birim fonksiyon olduğuna göre a+b+c toplamı kaçtır ? Çözüm Birim fonksiyon için fx=x olmalıdır. buradan a+b-3=0 -a-1=1 ve c+4 =0 yazarız. a=0 b=3 ve c=-4 elde edilir. a+b+c=-0+3+-4=-1 elde edilir SORU fR→R fonksiyon olduğuna göre fx+1=x+1.fx ve f1=2 ifaderleri verilsin. Buna göre f5 değeri kaçtır ? Çözüm Merdiven tipi fonksiyon soruları çözülürken soruda bize verilen f1=2 ifadesi kullanılıp değer veririz. x=1 için f2= olur. f1=2 olduğundan yerine yazalım. f2=4 olur. x=2 için f3= olur. f2=4 olduğundan yerine yazalım. f3=12 olur. x=3 için f4= olur. f3=12 olduğundan yerine yazalım. f4=48 olur. x=4 için f5= olur. f4=48 olduğundan yerine yazalım. f5=240 olur. SORU f2x-7=x3 -3x2 +4 olduğuna göre f1 kaçtır ? Çözüm f1 sorulduğuna göre parantez içi ifadenin 1 olması gerekir. 1 olması için gereken x değerini bulmalıyız. Eşitleyerek kolaylıkla bulabiliriz. Deneme yanılmayla zaman kaybetmeyin bazı pratik çözümlerde kullanabilirsiniz. 2x - 7 = 1 ise 2x = 8 ve 2x = 23 tabanlar aynı üslerde aynı olmalıdır. x=3 bulduk. Bundan sonra fonksiyonda x gördüğümüz yere 3 yazıp sonucu bulalım. f23-7 = f1 = 27-27+4=4 olur. SORU gx = 2x-4 ve gofx = 6x+10 olduğuna göre, fx aşağıdakilerden hangisine eşittir ? Bileşke Fonksiyon Çözüm Öncelikle bir iki özellik hatırlayalım fogx=fgx şeklinde yazılıp gx sonksiyonu f fonksiyonu içine alınabilir. gofx=6x+10 gfx=6x+10 g fonksiyonun kuralı 2x-4 yani 2 ile çarp 4 çıkart bunu fx için uygulayalım. gfx=2fx-4=6x+10 2fx-4=6x+10 2fx=6x+14 her yanı 2 ile bölelim. fx=3x+7 olur SORU fx+1 = 3+fx ve f1 = 4 ise f3 kaçtır? Çözüm fx+1 = 3+fx eşitliğinde x=1 yazalım. f2 = 3+f1 f2 = 3+4=7 x=2 yazalım. f3 = 3+f2 ÇIKMIŞ SORU VE ÇÖZÜMLERİ Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm Soru Çözüm

fonksiyon tanımı ile ilgili sorular